แร่ธาตุ (minerals)

          แร่ธาตุ เป็นสารอาหารอีกประเภทหนึ่งที่ร่างกายต้องการและขาดไม่ได้ เพราะเป็นส่วนประกอบของเซลล์ในอวัยวะบางอย่าง
เป็นส่วนประกอบของสารต่าง ๆ ในร่างกายมนุษย์ซึ่งมีแร่ธาตุประมาณร้อยละ 4 ของน้ำหนักตัว และช่วยในการควบคุมการทำงาน
ของอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายให้ทำหน้าที่เป็นปกติ 

ประโยชน์ของแร่ธาตุที่มีต่อต่างกาย มีดังนี้
- เป็นส่วนประกอบของอวัยวะบางอย่าง เช่น กระดูก ฟัน กล้ามเนื้อ เซลล์ประสาท
- เป็นส่วนประกอบของสารต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น เลือด น้ำในเซลล์
- ช่วยในการควบคุมการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ ให้ทำหน้าที่เป็นปกติ
ร่างกายมีความต้องการแร่ธาตุต่าง ๆ หลายชนิดและต้องการในปริมาณที่แตกต่างกัน

ตารางที่ 2 แหล่งอาหาร ประโยชน์ และอาการเมื่อขาดแร่ธาตุ

แร่ธาตุ	แหล่งอาหาร	ประโยชน์	อาการเมื่อขาดแร่ธาตุ
แคลเซียม (Ca)	ปลาไส้ตัน กุ้งแห้ง เนยแข็ง นมสด ไข่ ผัก	- เป็นส่วนประกอบของกระดูกและฟัน - ช่วยในการแข็งตัวของเลือด และการทำงานของกล้ามเนื้อ - ช่วยในการถ่ายทอดกระแสประสาท	- โรคกระดูกอ่อน - การทำงาน ของกล้ามเนื้อผิดปกติ - เลือดแข็งตัวยาก
ฟอสฟอรัส (P)	กุ้ง ปลาไส้ตัน ไข่ นมสด ถั่วเหลือง ผักใบเขียว	- เป็นส่วนประกอบของกระดูกและฟัน - รักษาสมดุลของกรดและเบส ในร่างกาย - ช่วยในการสร้างเซลล์สมอง และประสาท	- โรคกระดูกอ่อน - อ่อนเพลีย
โพแทสเซียม (K)	เนื้อสัตว์ นม กล้วย ผักสีเขียว ส้ม ถั่ว ข้าว เห็ด ไข่	- ควบคุมระดับของเหลวในเซลล์ - การทำงานของกล้ามเนื้อ และระบบประสาท	- เลือดไหลไม่หยุด - การทำงานของกล้ามเนื้อ และระบบประสาทผิดปกติ - เบื่ออาหาร ซึมเซา
เหล็ก (Fe)	ไข่แดง ผักสีเขียว ตับ เนื้อวัว งาดำ	- เป็นส่วนประกอบ ของเฮโมโกลบิน ในเม็ดเลือดแดง - เป็นส่วนประกอบ ของเอนไซม์บางชนิด	- โรคโลหิตจาง - อ่อนเพลีย
ไอโอดีน (I)	เกลือแกง นม ไข่ อาหารทะเล	- ป้องกันโรคคอพอก - เป็นส่วนประกอบของฮอร์โมน  ไทรอกซินที่ต่อมไทรอยด์	- ถ้าเด็กขาดจะเตี้ย แคระแกร๊น สติปัญญาเสื่อม - ในผู้ใหญ่จะเป็นโรคคอหอย- พอกธรรมดา
โซเดียม (Na)	อาหารทะเล น้ำปลา เกลือแกง ไข่ นม เนย	- ช่วยรักษาสมดุลของน้ำ และความเป็นกรดในร่างกาย - ควบคุมการทำงาน ของกล้ามเนื้อ และระบบประสาท	- เบื่ออาหาร เป็นตะคริว ชัก หมดสติ คลื่นไส้ ความดันต่ำ
แมกนีเซียม (Mg)	รำข้าว ผักสีเขียว ถั่ว นม งา อาหารทะเล	- ควบคุมการทำงาน ของกล้ามเนื้อ และระบบประสาท - ควบคุมการสร้างโปรตีน - เป็นส่วนประกอบของกระดูก และเลือด	- เกิดอาการผิดปกติทาง ระบบประสาท และกล้ามเนื้อ อาจเกิดอาการชัก
กำมะถัน (S)	ไข่ เนื้อสัตว์ นม	- จำเป็นต่อการสร้างโปรตีน ในร่างกาย	-
ฟลูออไรด์ (F)	น้ำดื่มจากบ่อธรรมชาติ ิบางแห่งอาหารทะเล	- ช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก - เป็นส่วนประกอบ ของสารเคลือบฟัน ทำให้ฟันแข็งแรง ป้องกันฟันผุ	- ฟันผุง่าย

แร่ธาตุมีความสำคัญและจำเป็นต่อมนุษย์มาก คือ เป็นส่วนประกอบในเนื้อเยื่อและอวัยวะต่าง ๆ
ในร่างกายของมนุษย์ในปริมาณมากน้อยแตกต่างกัน ดังตาราง

ตารางที่ 3 ปริมาณแร่ธาตุชนิดต่าง ๆ ที่พบในร่างกายของมนุษย์

แร่ธาตุ	ปริมาณที่พบในร่างกาย (กรัม)		แร่ธาตุ	ปริมาณที่พบในร่างกาย (กรัม)
แคลเซียม ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม กำมะถัน โซเดียม คลอรีน แมกนีเซียม เหล็ก	1295 700 245 175 105 105 35 2.8		แมงกานีส ทองแดง ไอโอดีน โคบอลต์ ฟลูออรีน โมลิบดีนัม สังกะสี ซีลีเนียม	0.21 0.08 0.28 น้อยมาก น้อยมาก น้อยมาก น้อยมาก น้อยมาก

ตารางที่ 4 ร้อยละของแร่ธาตุในเนื้อเยื่อหรืออวัยวะต่าง ๆ

เนื้อเยื่อ/อวัยวะ	ร้อยละของแร่ธาตุ
ผิวหนัง เลือด กล้ามเนื้อ ตับ สมอง กระดูก	0.6 0.9 1.0 1.0 1.0 4.5